Διατλαντικές εντάσεις: Ευρώπη και Αμερική σε διαδικασία αυτο-ανακάλυψης

Διατλαντικές εντάσεις: Ευρώπη και Αμερική σε διαδικασία αυτο-ανακάλυψης

Τις τελευταίες δεκαετίες, η διατλαντική σχέση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ αλλάζει συνεχώς. Μια ματιά στις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις δείχνει ότι αυτή η σχέση χαρακτηρίζεται από βαθιά αποξένωση. Ο Jean Baudrillard χαρακτηρίζει την αλληλεπίδραση ως μια «ξεφτισμένη σχέση» στην οποία η ιστορική κληρονομιά και οι πολιτισμικές διαφορές παίζουν σημαντικό ρόλο. Το χάσμα μεταξύ των δύο ηπείρων συνέχισε να διευρύνεται τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, κάτι που γίνεται σαφές όχι μόνο στις καθημερινές πολιτικές συζητήσεις, αλλά και στο ερώτημα πώς κατανοεί κανείς τη δική του ταυτότητα. Οι Ευρωπαίοι τείνουν να ερμηνεύουν ορθολογικά το παγκόσμιο σχέδιο της νεωτερικότητας, ενώ οι Αμερικανοί βασίζουν την άποψή τους στην πίστη, την ταυτότητα και την εξουσία, όπως αναφέρει το internationalepolitik.de.

Αυτές οι πολιτισμικές εντάσεις εκδηλώνονται σε συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις. Ενώ οι ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ ακολούθησαν μια επιθετική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» που αμφισβητούσε τόσο τους συμμάχους του ΝΑΤΟ όσο και τη διεθνή συνεργασία, η Ευρώπη έχει δείξει κάποια αδράνεια. Οι αντιαμερικανικές τάσεις γίνονται αισθητές, όχι μόνο σε ακραίους πολιτικούς τομείς, αλλά και σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση αβεβαιότητας, που ενισχύεται από τις γεωπολιτικές αλλαγές που αντιμετωπίζει το buergerforum-europa.eu, όπως οι αντίπαλες φιλοδοξίες της Κίνας και της Ρωσίας.

Οι προκλήσεις των διατλαντικών σχέσεων

Στην Ευρώπη γίνονται προσπάθειες για την ανάπτυξη μεγαλύτερης στρατιωτικής ανεξαρτησίας ώστε να μην εξαρτώνται πλήρως από τις ΗΠΑ. Η σύγκρουση στην Ουκρανία έφερε στο προσκήνιο τη σημασία της πολιτικής ασφαλείας του ΝΑΤΟ και απαιτεί από την ΕΕ να παράσχει μια συνοπτική απάντηση στις προκλήσεις που προκύπτουν από την αυξανόμενη πίεση από τις μεγάλες δυνάμεις. Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ξεκαθαρίζει αυτό το σημείο της Γερμανίας. και της Ρωσίας και φέρνοντας την ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας στο επίκεντρο της συζήτησης.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία θεωρείται όχι μόνο ως πρόκληση, αλλά και ως ευκαιρία για επανεκτίμηση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέλιξης, γίνεται σαφές ότι η Γερμανία πρέπει να βρει τον δικό της ρόλο στη διατλαντική εταιρική σχέση. Μέχρι σήμερα, η γερμανική στρατηγική ασφαλείας χαρακτηρίζεται από δισταγμό, κάτι που είναι προβληματικό δεδομένων των υπαρχόντων κινδύνων. Η συζήτηση για την επανευθυγράμμιση αυτής της στρατηγικής γίνεται όλο και πιο συγκεκριμένη υπό το σύνθημα «σημείο καμπής».

Το βλέμμα στο μέλλον

Για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, είναι ζωτικής σημασίας και οι δύο πλευρές να επανεξετάσουν τις απόψεις τους για το διεθνές νομικό πλαίσιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρόλο που υπάρχει μια κοινή οικονομική βάση - που αποτελείται από υψηλούς όγκους εμπορίου και αμερικανικές άμεσες επενδύσεις στην Ευρώπη - οι τάσεις προστατευτισμού όπως αυτές που εμφανίστηκαν κατά την προεδρία του Τραμπ δείχνουν ότι αυτή η σταθερότητα είναι εύθραυστη. Αν και ο Τζο Μπάιντεν προσπάθησε να εξομαλύνει τις εμπορικές σχέσεις, το ερώτημα παραμένει αν αυτές οι προσπάθειες αποφέρουν αρκετά καρπούς.

Η διατλαντική ατζέντα πρέπει να αναδιαρθρωθεί για να προωθήσει μια συνεκτική και ηθική εξωτερική πολιτική. Οι βασικές συστάσεις για δράση περιλαμβάνουν την προώθηση διπλωματικών λύσεων στη σύγκρουση στην Ουκρανία, την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων και την τήρηση κοινών αξιών στους τομείς της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάπως έτσι θα μπορούσε να μοιάζει ένα μέλλον που όχι μόνο στηρίζεται στη διεκδίκηση της ηγεμονίας της μιας πλευράς, αλλά επίσης σέβεται και προωθεί την ποικιλομορφία των προοπτικών στη διατλαντική εταιρική σχέση.