Rechts-extremistische incidenten op scholen nemen schrikbarend toe – wat te doen?

Rechts-extremistische incidenten op scholen nemen schrikbarend toe – wat te doen?

In Duitsland zijn er tekenen van een storm, vooral in scholen en gedenktekens. In 2024 en 2025 werden meer rechts-extremistische incidenten gemeld aan de Hessische schoolautoriteiten dan ooit tevoren. Gedurende deze tijd werden acht van dergelijke gevallen geregistreerd in het district Werra-Meißner, terwijl er elf incidenten waren in het naburige district Hersfeld-Rotenburg. De gespecialiseerde adviseur voor politieke educatie bij de staatsschoolautoriteit in Bebra, Karsten Vollmar, bevestigt de stijging en benadrukt dat, hoewel het aantal niet-gerapporteerde gevallen nog steeds relatief laag lijkt, het dringend noodzakelijk is om ons bewustzijn over deze kwestie te vergroten. Bijzondere aandacht wordt besteed aan middelbare scholen, waar vaak anti-constitutionele symbolen zoals swastika's of SS-runen worden gezien.

Met name beledigende gezangen die zijn overgenomen van bekende liedjes zijn alarmerend. Een voorbeeld is een herschreven regel uit de hit ‘L’amours toujours’ van Gigi D’Agostino, die de slogan ‘Duitsland voor de Duitsers, buitenlanders eruit’ werd. Video's van dergelijke incidenten benadrukken het probleem, zoals een recent filmpje van mensen die aan het feesten waren op Sylt en dat in de media-aandacht stond. Bij de behandeling van dergelijke gevallen neemt Vollmar eerst contact op met het politiebureau voor een strafrechtelijke beoordeling. Als de dader bekend is, wordt er aangifte gedaan; indien de dader onbekend is, zal er onderzoek worden gedaan tegen de onbekende. Het Hessische Ministerie van Cultuur wordt op de hoogte gebracht van alle incidenten, dankzij een decreet uit 2018 dat oproept tot onmiddellijke melding van antisemitische incidenten op scholen.

Maatschappelijke problemen centraal

Volgens Vollmar dragen de algemene sociale omstandigheden bij aan deze stijging. De invloed van sociale media kan niet worden onderschat. Deze platforms dienen vaak als voedingsbodem voor extremistische ideeën en vergroten de verspreiding van dergelijke twijfelachtige inhoud. De pedagogische afhandeling na de incidenten kan eenvoudig worden gerealiseerd met aanvullende onderwijseenheden en externe adviesdiensten. Ook hebben docenten de mogelijkheid om regelmatig trainingen te volgen op het gebied van rechts-extremisme. Hiermee wordt geprobeerd door te dringen tot de kern van de aanvallen op de waarden van onze samenleving.

Maar het probleem beperkt zich niet tot scholen. Ook concentratiekampmonumenten in heel Duitsland worden geconfronteerd met zorgwekkende ontwikkelingen: vandalisme, graffiti en vijandige uitlatingen nemen toe. Dergelijke incidenten worden bijna wekelijks in deze faciliteiten gemeld. Getroffen gedenkplaatsen zoals Dachau en Buchenwald melden een aanzienlijke toename van het aantal gevallen. Clara Mansfeld, woordvoerster van de Hamburg Memorials Foundation, beschrijft de situatie als alarmerend. De adjunct-directeur van de Buchenwald Memorials Foundation, Rikola-Gunnar Lüttgenau, benadrukt dat aanstootgevende uitspraken naar de digitale ruimte worden verplaatst, wat niet in de laatste plaats de complexiteit van het probleem vergroot.

Vreemdelingenhaat en antisemitisme nemen toe

Een onderzoek van de Friedrich Ebert Foundation documenteert ook een toenemende acceptatie van rechts-extremistische en antidemocratische opvattingen onder de Duitse bevolking. Het aandeel mensen met een duidelijke rechts-extremistische oriëntatie is verdrievoudigd tot circa acht procent. Ook de aantallen rechts-extremistische misdaden spreken voor zich: in 2024 werden 37.835 van dergelijke misdaden geregistreerd, wat overeenkomt met een stijging van 47,4 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Ook geweldsmisdrijven met een xenofobe achtergrond laten een zorgwekkende trend zien. De toename van dergelijke gewelddaden en de toegenomen aandacht voor kwesties als asiel en migratie laten zien dat de tijd is gekomen voor een duidelijk standpunt tegen deze trends. Josef Schuster, voorzitter van de Centrale Raad van Joden, doet een beroep op het politieke centrum om te heroverwegen en een “gematigd beleid” na te streven. De situatie vereist meer dan ooit een hoge mate van gevoeligheid en gezamenlijk optreden.

Als er op dit gebied niet opnieuw wordt nagedacht, zullen onze sociale waarden er slecht aan toe zijn. Ieder individu wordt opgeroepen een voorbeeld te stellen voor menselijkheid en tolerantie, zowel op school, in het dagelijks leven als in de digitale wereld.