Microbioloog uit Frankfurt strijdt tegen dodelijke bacteriën en resistentie

Microbioloog uit Frankfurt strijdt tegen dodelijke bacteriën en resistentie

Wat is er aan de hand in Frankfort? De stad staat niet alleen bekend om haar indrukwekkende skyline, maar ook om haar belangrijke onderzoeksprojecten op het gebied van de microbiologie. In de voorhoede van deze ontwikkelingen staat Volkhard Kempf, een erkend microbioloog die sinds 2009 leiding geeft aan het Instituut voor Microbiologie en Ziekenhuishygiëne van het Universitair Ziekenhuis. Hij voltooide zijn studies in Würzburg en Oxford voordat hij zijn habilitatie in Tübingen voltooide. Hij is sinds 2019 ook actief lid van de Commissie voor Ziekenhuishygiëne van het Federale Ministerie van Volksgezondheid en leidt een advieslaboratorium namens het Robert Koch Instituut [faz.net].

Kempf en zijn team onderzoeken elk jaar ongeveer 200.000 monsters, waaronder wonduitstrijkjes, etter, urine en bloed. In zijn werk komt hij dagelijks bacteriën en virussen tegen die overal in het dagelijks leven aanwezig zijn: in de lucht, in het water en op oppervlakken. Opvallend is vooral de uitspraak van Kempf dat de kans op besmetting in het laboratorium lager is dan in de metro, omdat de laboratoriummedewerkers precies weten waar ze mee te maken hebben.

Onderzoek in focus: Bartonella-bacterie

Een van de belangrijkste aandachtspunten van Kempfs onderzoek zijn de bacteriën van het geslacht Bartonella. Deze ziekteverwekkers kunnen van katten of honden op mensen worden overgedragen en zijn onder meer verantwoordelijk voor kattenkrabziekte. Bijzondere aandacht trekt echter de bacterie Bartonella bacilliformis, die voorkomt op de grote hoogten van de Andes in Peru en wordt overgedragen door zandvliegen. Het veroorzaakt Oroya-koorts en de relatief weinig onderzochte ziekte van Carrión. Kempf heeft al twee fundamentele biologische principes over deze ziekteverwekker opgehelderd die mogelijk tot nieuwe behandelmethoden kunnen leiden.

In tijden van multiresistente bacteriën wordt het probleem nog explosiever. De antibacteriële resistentie neemt wereldwijd toe en het is van cruciaal belang dat de gemeenschap deze uitdagingen aanpakt. Volgens een analyse op ncbi.nlm.nih.gov vormen pandemische uitdagingen veroorzaakt door RNA-virussen in combinatie met antibioticaresistente bacteriële pathogenen een bedreiging voor de moderne gezondheidszorg. Toegewijd aan de skyline moet ook hier een heroverweging plaatsvinden: het ‘One Health’-concept vraagt ​​om uitgebreide strategieën op het gebied van hygiëne en infectiepreventie.

De strijd tegen het verzet

Antibiotica zijn essentieel voor de behandeling van veel bacteriële infecties. Hun effectiviteit neemt echter af als gevolg van de voortdurende ontwikkeling van resistentie. Het Federaal Instituut voor Drugs en Medische Hulpmiddelen (BfArM) heeft dit onderkend en zet zich actief in om deze bedreigingen te bestrijden. De Duitse Antibioticaresistentiestrategie (DART), gelanceerd in 2008, heeft tot doel de resistentie te verminderen en het bewustzijn over het juiste gebruik van antibiotica te vergroten. De Commissie voor Ziekenhuishygiëne brengt ook regelmatig aanbevelingen uit voor de preventie van nosocomiale infecties om de uitdagingen van de gezondheidszorg het hoofd te bieden, zoals [bfarm.de](https://www.bfarm.de/DE/Aktuelles/Themendossiers/Antibiotika Resistanceen/_node.html) duidelijk maakt.

Voor Kempf is het dagelijkse leven in onderzoek niet alleen theoretisch. Hij is ook een praktiserend roeier en brengt veel tijd door in het water. Hij gaat vijf tot zes keer per week kanoën. Hij denkt vaak aan de ziektekiemen in het water, vooral als hij langs de rioolwaterzuiveringsinstallatie roeit. Walging of volharding – voor Kempf is het de motivatie om de strijd tegen gevaarlijke bacteriën en resistente ziekteverwekkers voort te zetten.

Het fascinerende is hoe Kempf de uitdagingen van de microbiologie combineert met de behoefte aan basishygiëne in de gezondheidszorg. Op de lange termijn kan zijn inzet doorslaggevend zijn voor de manier waarop toekomstige generaties omgaan met infectieziekten. Het blijft spannend om te zien welke nieuwe inzichten en benaderingen uit zijn onderzoek zullen voortkomen.