Vakbonden als sleutel tegen overkwalificatie: zo profiteert u!

Vakbonden als sleutel tegen overkwalificatie: zo profiteert u!

In de huidige arbeidswereld wordt overkwalificatie een steeds dringender probleem. Uit een spannend onderzoek van de Universiteit van Trier blijkt dat vakbondsleden minder vaak last hebben van overkwalificatie dan hun niet-georganiseerde collega's. De analyse omvat longitudinale gegevens van ruim 33.000 mensen, verzameld sinds 1984. Volgens de resultaten hebben vakbondsleden 15,2 procent minder kans om overgekwalificeerd te zijn voor hun functie dan niet-vakbondsleden. Dit kan te wijten zijn aan verschillende factoren, waaronder betere informatie over het vermijden van overkwalificatie en een sterkere onderhandelingspositie bij collectieve onderhandelingen, zoals 5Vier rapporteert.

De betekenis van deze kwestie wordt vooral duidelijk als je bedenkt dat volgens de OESO in 2022 18,8 procent van de werknemers in Duitsland overgekwalificeerd was. Dit toont de omvang van het probleem aan, dat vaak gepaard gaat met ontevredenheid, afnemende motivatie en onderbetaling. Daarnaast biedt de bond haar leden betere arbeidsomstandigheden en hogere salarissen, wat niet alleen de tevredenheid vergroot, maar ook een eerlijker loon bevordert.

Wat is overkwalificatie?

Maar wat houdt overkwalificatie precies in? Volgens Digital Institute vindt overkwalificatie plaats wanneer werknemers over meer kwalificaties en vaardigheden beschikken dan nodig zijn voor hun huidige functie. Een verscheidenheid aan werknemersgroepen wordt in het bijzonder getroffen, waaronder afgestudeerden met een baan die niet aansluit bij hun vaardigheden. Overkwalificatie kan in twee categorieën worden verdeeld: basisonderwijs, waar formeel onderwijs belangrijker is dan de functievereisten, en secundair onderwijs, waar er een onevenwicht bestaat tussen feitelijke vaardigheden en vereisten.

Als je wat beter kijkt, zie je dat de overkwalificatie de afgelopen decennia is toegenomen. Een reden hiervoor zou het toenemende aantal universitair afgestudeerden kunnen zijn die banen op de arbeidsmarkt vinden waarvoor vaak niet de noodzakelijke kwalificaties vereist zijn. Technologische ontwikkelingen en mondialisering zorgen er ook voor dat de eisen op de werkplek voortdurend veranderen.

De voor- en nadelen van overkwalificatie

Maar zoals vaak het geval is, zijn er ook positieve aspecten: overgekwalificeerde werknemers kunnen vaak een breder scala aan taken uitvoeren en zich beter aanpassen aan veranderingen. Ze brengen niet alleen meer ervaring, maar ook nieuwe perspectieven naar het bedrijf. Maar er is ook de donkere kant. Veel overgekwalificeerde werknemers voelen zich onvoldoende uitgedaagd, wat tot frustratie en ontevredenheid kan leiden. Dit kan negatieve gevolgen hebben, zoals grotere fluctuaties en verminderde productiviteit, zoals uit de analyse blijkt.

• 2014 gaben nur 14 % der Erwerbstätigen an, dass ihre Qualifikation dem Job entspricht.
• Dabei waren 11,8 % überqualifiziert, und nur 2,1 % unterqualifiziert.
• Männer berichteten häufiger von einer adäquaten Qualifikation als Frauen.
• Besonders hoch war der Anteil an Überqualifizierten bei Hilfsarbeitskräften mit über 36,2 %.

Een slimme strategie om overkwalificatie aan te pakken zou kunnen zijn dat werknemers actief aan hun ontwikkeling werken en open gesprekken voeren met hun werkgevers. Tegelijkertijd moeten bedrijven hun wervingsprocessen heroverwegen en opleidingsmogelijkheden voor volwassenen bevorderen, zoals het Federale Bureau voor de Statistiek suggereert.

Als er meer discussie over deze kwesties komt en er oplossingen worden gevonden, kan dit de situatie voor veel werknemers aanzienlijk verbeteren. Het blijft spannend om te zien hoe de werkomgeving zich de komende jaren zal ontwikkelen en welke rol vakbonden daarin kunnen spelen.