Suche
Mein Konto
Odeuropa: Hoe geuren onze Europese geschiedenis opnieuw ontvouwen!
Het onderzoeksproject “Odeuropa” in Erlangen onderzoekt de culturele betekenis van historische geuren voor het Europese geheugen.
Odeuropa: Hoe geuren onze Europese geschiedenis opnieuw ontvouwen!
In de fascinerende wereld van de geschiedenis is onlangs een nieuw project ontstaan dat niet alleen een revolutie teweegbrengt in de manier waarop we naar het verleden kijken, maar ook op onverwachte manieren een beroep doet op onze zintuigen. “Odeuropa” is het eerste uitgebreide Europese onderzoeksproject gewijd aan het belang van geuren voor de culturele identiteit en het collectieve geheugen. Dit spannende project is geïnitieerd door de Friedrich-Alexander Universiteit Erlangen-Neurenberg (FAU), die optreedt als coördinator en steun krijgt uit heel Europa. Frankische dag meldt dat het centrale doel van het project is om geuren te verankeren als onderdeel van cultureel erfgoed om emoties op te roepen en een multisensorische verbinding met het verleden te creëren.
Wat maakt dit project precies zo bijzonder? Onderzoekers bestuderen verschillende geuren, variërend van een typisch café in het 19e-eeuwse Montmartre tot de frisse geuren van het dagelijks leven in het 17e-eeuwse Nederland. Ze zetten hun voelsprieten in schilderijen, tekeningen, romans en krantenberichten om aanwijzingen te vinden voor reukervaringen uit verschillende historische tijdperken. Een bijzonder opwindende ontwikkeling is het gebruik van kunstmatige intelligentie, die is getraind om geurgerelateerde verwijzingen te detecteren in ruim 43.000 historische afbeeldingen en 167.000 boeken in zes Europese talen. Deze innovatieve aanpak leidde tot de creatie van de “Odeuropa Smell Explorer”, een uitgebreide database met 2,5 miljoen vermeldingen over de geschiedenis van geuren in Europa!
Database voor reukervaringen
De Odeuropa Smell Explorer is niet zomaar een digitaal cultureel hulpmiddel, maar een echte schatkist voor iedereen die geïnteresseerd is in de olfactorische dimensies van de geschiedenis. Er werden ruim 92.000 geurexemplaren uit bijna 44.000 kunstwerken en 167.000 tekstbronnen verzameld. Hierdoor kunnen wetenschappers, parfumeurs, erfgoedprofessionals en iedereen die geïnteresseerd is de geuren uit het verleden ontdekken en hun invloed op de Europese geschiedenis en cultuur begrijpen. Odeuropa biedt ook interactieve ‘neusboeken’ aan die gerichte analyses mogelijk maken – een echte verrijking voor iedereen die zich dieper in het onderwerp wil verdiepen.
Wat vooral indrukwekkend is, is dat het project niet alleen historische gegevens verzamelt, maar ook moderne technieken voor objectherkenning en semantische verwerking gebruikt om geurgerelateerde informatie systematisch vast te leggen in teksten en afbeeldingen. Dit opent nieuwe perspectieven: je kunt nu bladeren hoe bepaalde geuren zich verhouden tot emoties en ervaringen en zelfs complexere zoekopdrachten uitvoeren als je je registreert als lid.
Een interdisciplinaire onderneming
Het project geniet brede steun in dit land en heeft al de interdisciplinaire samenwerking tussen machine- en expertkennis bevorderd. Deze website benadrukt dat de ontwikkeling van sensorische dataminingtechnologieën het mogelijk heeft gemaakt om Europese digitale erfgoedcollecties uit verschillende eeuwen te analyseren en te reconstrueren. Want geuren zijn niet alleen vluchtige metgezellen, ze vertellen ook verhalen!
Een voorbeeld van deze reukgeschiedenis is een reconstructie van geuren uit het 17e-eeuwse Amsterdam of uit de beroemde momenten van de Slag bij Waterloo. Door geuren uit archeologische vondsten en historische teksten te analyseren, wordt duidelijk dat deze snel acute zintuiglijke indrukken een veel diepere emotionele weerklank kunnen creëren die de betrokkenheid bij musea en erfgoedsites vergroot.
Het door de EU gesteunde project ‘Odeuropa’ heeft dus niet alleen de wereld van geuren onder de aandacht gebracht – het heeft ook voor opschudding in de media gezorgd en is opgenomen in de lijst ‘The Future 100’ als een van de trends waar we in 2023 op moeten letten. Dit zal de geschiedenis op een geheel nieuwe manier tot leven brengen, en misschien kunnen we binnenkort de geur van het verleden weer inademen!