Τεράστιες απώλειες δασών στον Αμαζόνιο: Τι σημαίνει αυτό για το κλίμα μας;

Τεράστιες απώλειες δασών στον Αμαζόνιο: Τι σημαίνει αυτό για το κλίμα μας;

Στον βραζιλιάνικο Αμαζόνιο, η κατάσταση στα τροπικά δάση έχει επιδεινωθεί δραματικά: από το 1985, περίπου 52 εκατομμύρια εκτάρια φύσης έχουν χαθεί εκεί, μια έκταση μεγαλύτερη από ολόκληρη την Ισπανία. Συνολικά, η απώλεια στη Βραζιλία από τότε που άρχισαν τα αρχεία είναι ανησυχητικά 111,7 εκατομμύρια εκτάρια, που είναι περισσότερο από τριπλάσια της έκτασης της Γερμανίας. Αυτά τα ανησυχητικά στοιχεία προέρχονται από την πρωτοβουλία MapBiomas, το οποίο αναλύει δορυφορικές εικόνες και το οποίο αποτελείται από πανεπιστήμια, ΜΚΟ και εταιρείες τεχνολογίας.

Σε σχεδόν πέντε αιώνες μέχρι το 1985, το 60 τοις εκατό της σημερινής γης στη Βραζιλία είχε ήδη μετατραπεί σε γεωργία, εξόρυξη και πόλεις. Όμως, το σοκαριστικό είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μεταμόρφωσης, το 40 τοις εκατό, συνέβη σε μόλις τέσσερις δεκαετίες μεταξύ 1985 και 2024. Τα χρόνια μεταξύ 1995 και 2004 ειδικότερα σημειώθηκε η πιο σοβαρή αποψίλωση των δασών. Η τελευταία δεκαετία χαρακτηρίστηκε από επιταχυνόμενη αποψίλωση των δασών λόγω των κλιματικών επιπτώσεων, της υποβάθμισης του εδάφους και της συνεχιζόμενης επέκτασης της γεωργικής γης.

Κλιματικές επιπτώσεις και δασικές πυρκαγιές

Οι συνέπειες αυτής της αποψίλωσης είναι δραματικές: το ποσοστό των φυσικών περιοχών στη Βραζιλία μειώθηκε από 80 τοις εκατό το 1985 σε μόλις 65 τοις εκατό το 2024. Ο μεγαλύτερος υγρότοπος στη γη, ο Παντανάλ, έχει αποτυπώσει τους κύκλους πλημμύρας του, με το 2024 να θεωρείται το πιο ξηρό έτος των τελευταίων 40 ετών. Το 2024, η επιφάνεια του νερού στο Pantanal ήταν κατά 73% κάτω από τον μέσο όρο για τα έτη έως το 2024, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα καταστροφικές δασικές πυρκαγιές. Στο Cerrado, τις υγρές σαβάνες της Βραζιλίας στα νοτιοανατολικά, περίπου 40 εκατομμύρια εκτάρια φυσικής βλάστησης έχουν κοπεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες - μείωση 28 τοις εκατό.

Εν μέσω αυτών των ανησυχητικών εξελίξεων, ο Πρόεδρος Luiz Inácio Lula da Silva έχει δεσμευτεί για «μηδενική αποψίλωση των δασών» για τη Βραζιλία έως το 2030. Αυτή η ανακοίνωση αναμένεται στην επερχόμενη παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα COP30 τον Νοέμβριο στο Belém στην περιοχή του Αμαζονίου, όπου θέματα όπως η προστασία του κλίματος και η αποψίλωση των δασών βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Παρά αυτές τις υποσχέσεις, η πίεση στη χρήση των πόρων στον Αμαζόνιο παραμένει υψηλή.

Παγκόσμιες προσπάθειες για τη διάσωση των δασών

Το θέμα της αποψίλωσης των δασών δεν είναι μόνο μια ανησυχία της Βραζιλίας, αλλά παγκόσμια. Στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα COP26 στη Γλασκώβη, περισσότερες από 100 χώρες δεσμεύτηκαν να σταματήσουν την καταστροφή των δασών και άλλων τοπίων έως το τέλος του 2030. Μεταξύ των υπογραφόντων περιλαμβάνονται εξέχοντα έθνη όπως η Βραζιλία και η Ρωσία. Ωστόσο, αυτή η προθεσμία επικρίνεται από ακτιβιστές για το κλίμα ως πολύ καθυστερημένη, ενώ οι Βρετανοί ηγέτες τονίζουν τη σημασία των δασών για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Η δήλωση για την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών υποστηρίζεται από ένα οικονομικό πακέτο αξίας άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτή η συμφωνία καλύπτει χώρες σε όλο τον κόσμο που φιλοξενούν περισσότερο από το 85 τοις εκατό των παγκόσμιων δασών, το οποίο περιλαμβάνει το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Παρά αυτές τις διεθνείς συνθήκες πλαισίου, είναι σαφές ότι η αποψίλωση των δασών, ιδιαίτερα στον Αμαζόνιο, συνεχίζει να προχωρά ασταμάτητα. Τα επόμενα χρόνια είναι κρίσιμα για να κάνουμε τη διαφορά.