Ogromne straty lasów w Amazonii: co to oznacza dla naszego klimatu?

Ogromne straty lasów w Amazonii: co to oznacza dla naszego klimatu?

W brazylijskiej Amazonii sytuacja w lasach deszczowych dramatycznie się pogorszyła: od 1985 r. utracono tam około 52 miliony hektarów przyrody, co stanowi obszar większy niż cała Hiszpania. Ogółem strata w Brazylii od czasu rozpoczęcia zapisów wynosi niepokojące 111,7 mln hektarów, czyli ponad trzykrotnie większą powierzchnię Niemiec. Te alarmujące liczby pochodzą z inicjatywy MapaBiomas, która analizuje zdjęcia satelitarne i w skład której wchodzą uniwersytety, organizacje pozarządowe i firmy technologiczne.

W ciągu prawie pięciu wieków poprzedzających rok 1985 60 procent dzisiejszych gruntów w Brazylii zostało już przekształconych pod rolnictwo, górnictwo i miasta. Jednak szokujące jest to, że większość tej transformacji, bo 40 procent, miała miejsce w ciągu zaledwie czterech dekad między 1985 a 2024 rokiem. Szczególnie lata między 1995 a 2004 charakteryzowały się najpoważniejszym wylesianiem. Ostatnia dekada charakteryzowała się przyspieszonym wylesianiem spowodowanym wpływem klimatu, degradacją gleby i ciągłym powiększaniem się gruntów rolnych.

Skutki klimatyczne i pożary lasów

Konsekwencje wylesiania są dramatyczne: odsetek obszarów naturalnych w Brazylii spadł z 80 procent w 1985 r. do zaledwie 65 procent w 2024 r. Największy teren podmokły na ziemi, Pantanal, odcisnął swoje piętno na cyklach powodziowych, a rok 2024 uznawany jest za najsuchszy rok od ostatnich 40 lat. W 2024 r. poziom wody w Pantanielu był aż o 73% niższy od średniej z lat do 2024 r., co spowodowało niszczycielskie pożary lasów. W Cerrado, wilgotnych sawannach Brazylii na południowym wschodzie, w ciągu ostatnich czterdziestu lat wycięto około 40 milionów hektarów naturalnej roślinności, co oznacza spadek o 28 procent.

W obliczu tych niepokojących wydarzeń prezydent Luiz Inácio Lula da Silva zobowiązał się do „zerowego wylesiania” w Brazylii do 2030 r. Ogłoszenia tego można spodziewać się podczas nadchodzącej globalnej konferencji klimatycznej COP30, która odbędzie się w listopadzie w Belém w regionie Amazonii, której porządek obrad obejmuje takie kwestie, jak ochrona klimatu i wylesianie. Pomimo tych obietnic presja na wykorzystanie zasobów Amazonii pozostaje wysoka.

Globalne wysiłki na rzecz ratowania lasów

Problem wylesiania nie jest problemem tylko brazylijskim, ale ogólnoświatowym. Podczas konferencji klimatycznej ONZ COP26 w Glasgow ponad 100 krajów zobowiązało się do zaprzestania niszczenia lasów i innych krajobrazów do końca 2030 r. Wśród sygnatariuszy znajdują się znaczące kraje, takie jak Brazylia i Rosja. Jednak działacze klimatyczni krytykują ten termin jako zbyt późny, a brytyjscy przywódcy podkreślają znaczenie lasów w ograniczeniu globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza.

Deklarację dotyczącą zwalczania wylesiania wspiera pakiet finansowy o wartości ponad 20 miliardów dolarów. Umowa ta obejmuje kraje na całym świecie, w których znajduje się ponad 85 procent światowych lasów, w tym las deszczowy Amazonii. Pomimo tych międzynarodowych warunków ramowych jasne jest, że wylesianie, zwłaszcza w Amazonii, postępuje nieprzerwanie. Najbliższe lata będą kluczowe, aby faktycznie coś zmienić.