Terugkeer van de schedel: Göttingen eerde de Marshalleilanden na 110 jaar!

Terugkeer van de schedel: Göttingen eerde de Marshalleilanden na 110 jaar!

Er is nieuws uit Göttingen dat voor velen licht werpt op het donkere hoofdstuk van de koloniale geschiedenis. Op 7 oktober 2025 zal de Universiteit van Göttingen vier schedels teruggeven aan de Republiek der Marshalleilanden. Deze terugkeer maakt deel uit van een onderzoeksproject dat zich intensief bezighoudt met menselijke resten uit koloniale contexten. Luidruchtig NDR De overdracht van deze schedels werd in 1913 door een Duitse koloniale heerser naar het Museum voor Volkenkunde in Hamburg geïnitieerd, voordat ze in de jaren vijftig naar de collecties van Göttingen werden overgebracht.

Wat zit er achter deze terugkeer? Historicus Holger Stoecker en zijn toegewijde team werken al enkele jaren aan het onderzoeksproject ‘Human Remains from Colonial Contexts’. Dit project heeft tot doel de geschiedenis en herkomst van de meer dan 1.000 menselijke resten in de collecties van de universiteit te onderzoeken. De nadruk ligt zowel op de schedelcollectie van Johann Friedrich Blumenbach als op de antropologische collecties, die afkomstig zijn uit verschillende koloniale contexten. De ::onderzoeken hebben al geresulteerd in een aantal terugzendingen naar de republieken Palau en de Marshalleilanden, en niet alle voorraden zijn teruggegeven.

Onderzoek voor de verwerking van geschiedenis

Opnieuw Verliezen van culturele eigendommen Volgens rapporten onderzoekt het project de herkomst van menselijke resten in de collecties die tussen 1880 en 1930 zijn verzameld in het toen bestaande Museum voor Volkenkunde in Hamburg. Verrassend genoeg zijn delen van deze collectie in de jaren vijftig en zestig overgedragen aan de Universiteit van Göttingen, maar niet alles. Tijdens een workshop aan het einde van het project worden de resultaten besproken met experts uit de landen van herkomst.

De Universiteit van Göttingen heeft momenteel geen geld om het project voort te zetten, en het onderzoeksproject ‘Human Remains from Colonial Contexts’ eindigt in 2025. Niettemin zijn er al eisen om terugkeer uit Australië, Palau en Namibië. Hieruit blijkt duidelijk dat er een grote behoefte is aan verdere verwerking en discussie, die door onderzoekers gestimuleerd moet worden.

Paden naar verantwoordelijkheid

Een uitgebreid herkomstonderzoek, zoals in Herkomstonderzoekswerkgroep wordt gepresenteerd, gaat niet alleen over de herkomst van collecties en objecten, maar verbindt deze ook met het Duitse koloniale verleden. De nadruk wordt gelegd op samenwerking met de gemeenschappen van herkomst en relevante autoriteiten om nieuwe, respectvolle relaties op te bouwen tussen musea en de nakomelingen van de getroffenen.

Dit zijn belangrijke stappen die universiteiten en musea zetten om licht te werpen op de donkere kanten van de koloniale geschiedenis en om de verantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat waar te maken. Het valt nog te hopen dat met verdere terugkeer en onderzoek veel meer verhalen uit het verleden een weg terug zullen vinden naar hun plaats van herkomst.