Nedersaksen in financiële nood: gemeenten eisen dringende steun!

Nedersaksen in financiële nood: gemeenten eisen dringende steun!

In Duitse gemeenten heerst grote opwinding over de laatste ontwikkelingen op het gebied van het financiële beleid. Op 25 juni 2025 bereikten de deelstaten en de federale regering een akkoord over de zogenaamde ‘economische aanjager’, die ondanks alle hoop gepaard gaat met een veelheid aan uitdagingen. De federale overheid is van plan investeringen te bevorderen, maar de lokale overheden maken zich zorgen over hun financiën. De wijk Harburg wijst erop dat de financiering van scholen, wegen en de verzorgingsstaat afhankelijk is van de economische situatie.

Hoe slecht zijn de financiën van de lokale overheid? Volgens de Vereniging van Steden en Gemeenten is er de afgelopen twee jaar een tekort ontstaan ​​van ruim 30 miljard euro. De zorgen zijn dus niet ongegrond, aangezien voorheen financieel stabiele gemeenten nu in de problemen komen. ‘De investeringsaanjaag’ is bedoeld om belastingvoordelen te bieden, maar kan tegelijkertijd leiden tot een tekort in de gemeentekas. Er wordt een financiering van in totaal 100 miljard euro ingezet om de uitbreiding van kinderdagverblijven en de verbouwing van basisscholen te bevorderen, maar de structurele hulp blijft twijfelachtig. De noodzaak om overheidsoptreden te vereenvoudigen en te versnellen is immers meer dan duidelijk geworden.

Details over de economische booster en de gevolgen ervan

In de overeenkomst is bepaald dat handelsbelastingverliezen zullen worden gecompenseerd door compensatiebetalingen die worden gefinancierd uit omzetbelastinginkomsten. Verwacht wordt dat een werkgroep de komende dagen de exacte modaliteiten zal verduidelijken, al blijft het onzeker of deze compensatie volledig of slechts gedeeltelijk zal zijn. De meningen over de economische implicaties zijn verdeeld: terwijl sommigen spreken van een belangrijke stap, waarschuwen anderen voor een “ongekende ineenstorting van de gemeentelijke financiën”. Uwe Zimmermann van de Duitse Vereniging van Steden en Gemeenten spreekt zijn zorg uit over de ontwikkelingen en roept op tot compensatie op basis van het connectiviteitsprincipe om de tekorten van de gemeenten te compenseren.

Daarnaast wordt het tekort aan lokale belastinginkomsten als gevolg van de investeringsaanjaag geraamd op zo’n 46 miljard euro, wat drastische gevolgen zou kunnen hebben voor gemeenten in de jaren 2025 tot en met 2029. Kanttekening hierbij is dat financiële steun van de federale overheid nadrukkelijk bedoeld is voor gemeenten met een hoge schuldenlast, zoals ook het geval is bij ZDF gemeld. Donderdag zal de Bondsdag zich over de kwestie buigen, maar meer duidelijkheid is er in de gesprekken tussen de premiers nog niet gekomen.

De uitdaging blijft

De financiële reserves die in betere tijden zijn opgebouwd, zijn al opgebruikt. Gezien deze ontwikkelingen blijft de vraag hoe gemeenten hun uitdagingen het hoofd moeten bieden. Een blik in de toekomst leert dat een investeringsachterstand van zo’n 190 miljard euro de gemeentelijke infrastructuur in gevaar brengt. De zorgen zijn niet slechts een theoretische constructie, maar concreet: een gebrek aan investeringen kan de sociale cohesie in gevaar brengen en leiden tot toenemende ontevredenheid onder de bevolking.

Samenvattend: hoewel de nieuwste initiatieven een sprankje hoop lijken te zijn, benadrukken ze ook de risico's en uitdagingen waarmee gemeenten worden geconfronteerd. De komende periode zal uitwijzen of de politieke ideeën over de investeringsaanjager daadwerkelijk verlichting gaan brengen voor de gemeenten, of dat ze slechts een nieuw hoofdstuk vormen in het verhaal van de gemeentelijke financiële nood. Het blijft spannend en de focus moet duidelijk liggen op de ontwikkelingen rondom het beloningspakket en de daarmee samenhangende besluiten.