De man die de bom vreesde: Szilárds strijd tegen kernwapens!

De man die de bom vreesde: Szilárds strijd tegen kernwapens!

In de smalle straatjes van Londen was het september 1933 toen natuurkundige Leó Szilárd bij een rood licht stopte en nadacht over de toekomst van de mensheid. De Hongaarse inwoner, die al sinds zijn jeugd geïnteresseerd was in wetenschap, geloofde dat de nucleaire kettingreactie niet alleen het potentieel had voor een ongekende energiebron, maar ook voor verwoestende vernietiging door middel van kernwapens. Op dat moment begon Szilárd zijn gedachten over de gevaren van deze technologie vorm te geven. Hij probeerde het gebruik van kernwapens te voorkomen en waarschuwde dringend voor de catastrofale gevolgen die hieruit zouden kunnen voortvloeien, zoals Rheinpfalz meldt.

Leó Szilárd, geboren in Boedapest in 1916, groeide op in een Joods gezin uit de hogere middenklasse dat in 1902 de naam veranderde van Spitz in Szilárd. Zijn vader, Lajos Szilárd, was een ingenieur, en zijn moeder, Thekla Vidor, kwam uit een familie van artsen. Zijn schooltijd heeft hem gevormd en daarom schrijft hij zich in 1916 in voor de studie elektrotechniek. De politieke onrust en het antisemitisme dwongen hem Hongarije te verlaten en naar Duitsland te gaan, waar hij uiteindelijk natuurkunde als vakgebied koos. Hij ontwikkelde het idee van een nucleaire kettingreactie na het lezen van een artikel in de Times, dat een beslissende invloed had op zijn wetenschappelijke lot - volgens Wikipedia.

Van theorie naar toepassing

De jaren dertig waren een tijd van grote veranderingen in de wetenschap. Nobelprijswinnaars zoals Otto Hahn en Fritz Strassmann ontdekten kernsplijting in 1938, wat Szilárd en collega's zoals Enrico Fermi ertoe bracht de mogelijkheid van een atoombom te onderzoeken. In de loop der jaren heeft Szilárd belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen gedaan, waaronder het Szilárd-Chalmers-effect voor het scheiden van chemisch identieke isotopen. Deze ontwikkelingen legden de basis voor het latere Manhattan Project, dat in 1942 werd gelanceerd en zich bezighield met de productie van kernwapens, aldus Abipur.

Szilárd creëerde een patent voor de nucleaire kettingreactie, dat hij toewees aan de Britse Admiraliteit om militair gebruik te voorkomen. In 1942 maakte Szilárd deel uit van het team dat de eerste kernreactor in Chicago bouwde. Tijdens deze kritieke jaren overtuigde hij Albert Einstein ervan een brief aan president Roosevelt te schrijven waarin hij opriep tot de ontwikkeling van een atoombom. Ondanks zijn rol in de wetenschap verloor Szilárd de controle over zijn octrooirechten, die hij in 1943 aan de Amerikaanse regering moest afstaan.

Een waarschuwing tegen het gebruik van kernwapens

Toen in 1945 de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki werden gegooid, was Szilárd niet alleen geschokt, maar sprak hij zich ook fel uit tegen het gebruik van kernwapens. Samen met andere wetenschappers ondertekende hij het Franck-rapport, dat tot doel had het gebruik van dergelijke wapens als middel om conflicten te beëindigen te voorkomen. Zijn waarschuwingen werden niet in de wind geslagen, maar de geopolitieke spanningen tussen Oost en West leidden tot een kernwapenwedloop die vandaag de dag nog steeds wereldwijd gevolgen heeft – een onderwerp dat ook een cruciale rol speelt in de huidige discussies over nucleaire ontwapening en veiligheid.

Szilárd toonde tot het einde van zijn leven een onvermoeibare toewijding aan de wetenschap en wendde zich na de oorlog tot de moleculaire biologie. In 1960 ontving hij de Atoms for Peace Award, gecombineerd met de erkenning dat het gebruik van kernwapens niet alleen wetenschappelijke maar ook enorme ethische en sociale implicaties heeft. Op een punt waar er wereldwijd ongeveer 14.000 kernbommen zijn opgeslagen, rijzen er vragen over de veiligheid en risico's van een kernoorlog - kwesties die Szilárdh altijd in gedachten heeft gehouden.