Politiek in transitie: Lang en Mau waarschuwen voor bedreigingen voor de democratie!

Politiek in transitie: Lang en Mau waarschuwen voor bedreigingen voor de democratie!

Op 3 november 2025 werd de literatuurherfst van Göttingen afgesloten met een indrukwekkend evenement in het Sartoriuskwartier. Verwelkomd door een geïnteresseerd publiek presenteerden Ricarda Lang, voormalig partijleider van de Groene Partij en lid van de Bondsdag, en Steffen Mau, de nieuwe directeur van het Göttingen Max Planck Instituut, hun gezamenlijke boek “The Great Upheaval”. In deze levendige discussie gingen de twee experts in op brandende politieke kwesties die voor velen van ons van groot belang zijn.

Het boek gaat in de eerste plaats in op het vermogen van de democratie om te overleven in een tijd waarin het rechtse populisme wereldwijd steun krijgt. De druk van autocratische systemen vormt een ernstige bedreiging voor liberale democratieën, zoals Lang en Mau uitvoerig hebben besproken. Wat vooral spannend was, was dat Mau het boek niet louter als theorie presenteerde, maar als een transcriptie van ruim 17 uur aan audiomateriaal, wat de dialoog tussen de twee acteurs des te levendiger maakte.

De druk van populisten

De gevaren van de opkomst van rechtse partijen zoals de AfD in Duitsland en soortgelijke bewegingen in andere landen zijn duidelijk benadrukt. Mau legde uit dat de opkomst van figuren als Donald Trump en Marine Le Pen niet alleen geïsoleerde gevallen zijn, maar deel uitmaken van een grotere trend die de democratische principes op zowel institutioneel als cultureel niveau bedreigt. “We moeten de diepere betekenis van deze ontwikkelingen begrijpen”, benadrukte Lang.

De lezing benadrukte ook de rol van online media en de zogenaamde “outrage journalistiek”. Deze vorm van berichtgeving beïnvloedt het publieke debat en draagt ​​bij aan de onzekerheid van burgers, die vandaag de dag bijzonder zorgwekkend is. “Minder vertrouwen in de politiek is een groot probleem”, zegt Lang, “aangezien democratische beslissingen vaak langzamer zijn dan de impulsieve reacties die autocratische systemen bieden.”

Burgerparticipatie als oplossing?

Een centraal pleidooi in de discussie was de roep om meer burgerparticipatie. Mau riep burgers op om niet alleen als toeschouwers, maar ook als actieve deelnemers bij het politieke proces te worden betrokken. Burgerraden kunnen een goede manier zijn om het vertrouwen in de democratie te herwinnen. “De staat moet optreden als sociale probleemoplosser”, legde hij uit, terwijl Lang bevestigde dat de lokale politiek een sleutelrol speelde bij het versterken van het vertrouwen van burgers in politieke instellingen.

• Wachsendes Vertrauen in Populismus: Die Umfrageinstitute sehen bereits eine stabile Wählerschaft für die AfD, trotz des Wettbewerbs durch das Bündnis von Sahra Wagenknecht.
• Normalisierung des Rechtspopulismus: Ein Trend, der sich sowohl in Deutschland als auch international beobachten lässt, ist die Verschiebung politischer Normen zur Akzeptanz populistischer Diskurse.
• Migration als zentrales Thema: Hierbei zeigt sich besonders deutlich die Normalisierung der populistischen Rhetorik, die in vielen europäischen Ländern zu beobachten ist.

Samenvattend kan worden gezegd dat de literaire herfst van Göttingen niet alleen een literair festival was, maar ook een belangrijke ruimte voor het bespreken van fundamentele vragen van onze democratie. In tijden waarin populisme en autoritaire tendensen steeds meer aandacht vragen, blijft het van cruciaal belang om de dialoog open te houden en de uitwisseling tussen burgers en politici te bevorderen.

De uitdagingen zijn groot, maar met de juiste aanpak, zoals beschreven in ‘The Great Shift’, is het mogelijk de democratie te versterken en voor iedereen levend te houden. Zoals Ricarda Lang concludeerde: “We kunnen de verdediging achterwege laten en in plaats daarvan proactief zoeken naar wat onze samenleving echt nodig heeft.”