De laatste heksenverbranding in Keulen: een donker hoofdstuk onthuld

De laatste heksenverbranding in Keulen: een donker hoofdstuk onthuld

De duistere geschiedenis van de heksenjachten heeft diepe sporen nagelaten in Keulen. Bijzonder indrukwekkend is het geval van de jonge Entgen Lenarts. Entgen, die nog maar tien jaar oud was, werd in 1655 in de Frankenturm ondervraagd, waar ze verklaarde dat ze al dertig keer naar de heksendans was geweest en zich aan de duivel had opgedragen. Haar carrière is tragisch: haar vader werd neergeschoten en haar moeder vertrok met een andere man. In die tijd was het leven bijzonder zwaar voor een weeskind als zij, wat waarschijnlijk haar beschuldigingen aanwakkerde. Vanwege haar leeftijd werd ze niet onmiddellijk geëxecuteerd, maar moest ze drie jaar in de gevangenistoren doorbrengen voordat ze op 18 februari 1655 werd onthoofd en vervolgens verbrand. Dit was de laatste officieel gedocumenteerde executie wegens hekserij in Keulen, waar in totaal 103 beschuldigingen en processen wegens hekserij te vinden zijn. Hiervan eindigden er 38 met een openbare executie, een beangstigend deel van de geschiedenis dat ksta.de tot in detail beschrijft.

Maar waarom gebeuren zulke wreedheden? De heksenjachtgekte bereikte zijn hoogtepunt in de 16e en 17e eeuw. Historici als Irene Franken wijzen erop dat de omstandigheden van sociale crises, zoals epidemieën of oorlogen, vaak eenvoudigweg zondebokken vereisten. Tienduizenden mensen, voornamelijk vrouwen, werden in Duitsland vermoord. In Keulen moesten bijvoorbeeld 34 vrouwen, twee kinderen en twee mannen het leven verliezen vanwege beschuldigingen van hekserij. Het waren vaak vrouwen met een arme achtergrond die als gemakkelijke doelwitten werden beschouwd, wat kliotop.hypotheses.org benadrukt in zijn analyses.

Hekserij en veroordeling

Het boek “Hexenhammer”, voor het eerst gepubliceerd in 1487, zorgde voor de nodige legitimiteit voor de vervolgingen en bevatte instructies voor ondervraging en marteling. Veel christelijke praktijken konden nauwelijks van magie worden gescheiden, en daarom gebeurde het vaak dat aanklachten van buren of kennissen aanleiding gaven tot onderzoeken. Het gemeentebestuur van Keulen voerde het eerste onderzoek uit, dat vervolgens werd doorgestuurd naar de aartsbisschoppelijke rechtbank. Hoewel vrijspraken mogelijk waren, werd dit voorrecht zelden aan de verdachte verleend.

De procedures volgden een specifiek patroon, waaronder psychologische en fysieke marteling om bekentenissen af ​​te dwingen. Heksentests zoals de watertest werden gebruikt, ook al waren ze officieel verboden. Gedurende deze tijd was het geloof in heksen en hun krachten wijdverbreid. Historici maken melding van ruim 40.000 tot 60.000 executies in Europa, waarbij ongeveer 80% van de slachtoffers vrouwen zijn, wat ook op indrukwekkende wijze het drama van deze tijd laat zien. Wikipedia voegt eraan toe dat de zorgen over de magie van heksen en de angsten die daarmee gepaard gaan diep verweven waren in de sociale structuur.

Erfenis van de heksenjacht

De gevolgen van deze vervolgingen zijn nog steeds voelbaar in de huidige samenleving, aangezien seksuele en sociale stigmatisering nog steeds bestaat. In zijn werk over de heksenjachten in Keulen heeft Gerd Schwerhoff aangetoond dat veel van deze historische processen niet alleen door bijgeloof werden gevormd, maar ook door sociale factoren zoals armoede en een marginaal bestaan. De lezing, die ook werd gepubliceerd in de Bensberg Protocols, biedt een indrukwekkend overzicht en illustreert hoe dun de grens was tussen achterdocht en oordeel.

Over het geheel genomen moet nog gezegd worden dat de geschiedenis van de heksenjacht in Keulen en elders een duistere herinnering is aan wat er kan voortkomen uit sociale angst en onwetendheid. Nadenken over deze gebeurtenissen blijft essentieel om het bewustzijn van rechtvaardigheid en menselijkheid in onze tijd te vergroten. De lessen uit het verleden mogen niet vergeten worden.