Toekomstig debat: hoe Duitsland het vertrouwen in de politiek herwint

Toekomstig debat: hoe Duitsland het vertrouwen in de politiek herwint

Te midden van adembenemende veranderingen en een merkbaar ‘verlies aan zekerheid’ hield professor dr. Karl-Rudolf Korte vorige week een krachtige toespraak op de Katholieke Academie Stapelfeld. Op de 18e ‘Avond van Caritas’ op 12 juni 2025 moedigde hij de 110 aanwezige gasten aan om positieve veranderingen door te voeren in Duitsland, dat voor tal van uitdagingen staat. Korte riep op tot “vieringen van de vrijheid” en herinnerde zich hoeveel mensen hun leven gaven voor de democratie. Hij omschreef het Duitse vertrouwen in de politiek als verzwakt en riep op tot een nieuwe aanpak van impopulaire kwesties, zoals de controversiële verwarmingswet, die door veel burgers wordt gezien als een bedreiging voor hun ‘thuisgevoel’.

Een centrale zorg van Korte was de ontwikkeling van een ‘competentie om het zonder te doen’, dat wil zeggen het vermogen om met minder rond te komen. Dit is vooral belangrijk in een tijd waarin veel Duitsers klagen over negatieve aspecten in plaats van naar oplossingen te zoeken. Er werd beschreven dat de laatste verkiezingscampagne een “slechte toekomst” zou hebben, omdat kwesties als “goedkopere huisvesting, goedkoper winkelen en goedkopere brandstof” niet centraal stonden. In deze context constateert Korte dat veel kiezers paradoxaal handelen: ze eisen snelle beslissingen, maar willen ook meer zeggenschap.

Uitdagingen van het klimaatbeleid

Een van de belangrijkste onderwerpen die Korte aan de orde stelde was de warmtewet, die was ontworpen als onderdeel van de warmtetransitie om Duitsland onafhankelijk te maken van Russisch gas en een klimaatvriendelijkere verwarming te bevorderen. Er zijn echter ook uitdagingen: populistische campagnes hebben de vooruitgang aanzienlijk belemmerd. Volgens een rapport van Bayerische Rundfunk is de invloed van populistische argumenten op klimaatbeleidsbeslissingen groot. Typische patronen zoals polemische overdrijvingen en angstzaaierij hebben het publieke vertrouwen in de klimaatwetten ondermijnd. Taalkundige subtiliteiten zoals “Habecks verwarmingshamer” of “Energiestasi” laten zien hoe populistische actoren de verwarmingswet in diskrediet brengen door angst onder de bevolking aan te wakkeren en de indruk te wekken dat de vrijheid van burgers wordt ontnomen.

De Warmtewet betekent dus niet alleen een noodzakelijke verandering, maar wordt ook een politieke kwestie die heldere communicatie en sociale rechtvaardigheid vereist. Gebleken is dat er in de wet onvoldoende rekening wordt gehouden met sociale uitdagingen en economische aspecten, wat bijdraagt ​​aan de scepsis van veel burgers.

Het verlangen naar verandering

Het onderzoek van de Körber Foundation illustreert de gespannen politieke situatie: 60 procent van de ondervraagden zou willen dat politici assertiever zouden zijn, terwijl ze tegelijkertijd een uitbreiding van de uitvoerende macht afwijzen. Er ontstaat een paradoxaal beeld: hoewel velen voorstander zijn van snellere besluitvorming, staan ​​ze sceptisch tegenover populistische partijen. 69 procent van de deelnemers ziet populisme als een bedreiging voor de democratie, hoewel deze mening breder wordt gedeeld door oudere en West-Duitse burgers.

De situatie is duidelijk gespannen en de politieke discussie heeft dringend nieuwe impulsen nodig. Dr. Gerhard Tepe, de directeur van Caritas, sprak over een “intelligentie van het hart” en benadrukte het belang van het centraal stellen van politieke beslissingen aan kansarme mensen. Dit vormt ook de basis voor de sociale cohesie, die nu meer dan ooit moet worden beschermd.

Over het geheel genomen weerspiegelt de gebeurtenis dat Duitsland wordt geconfronteerd met een baanbrekend proces dat vorm moet krijgen door actieve burgerparticipatie, doordachte communicatie en een duidelijke focus op sociale rechtvaardigheid. In deze turbulente tijden is het belangrijk om op te komen voor de democratie.