Zwartwerk in Duitsland: ruim 3 miljoen mensen werken langs de belastingdienst!
Bad Dürkheim belicht de huidige ontwikkelingen met betrekking tot zwartwerk in Duitsland en de economische gevolgen ervan.

Zwartwerk in Duitsland: ruim 3 miljoen mensen werken langs de belastingdienst!
Zwartwerk heeft de laatste tijd voor veel opschudding gezorgd in Duitsland. De schaduweconomie bloeit en de cijfers zijn alarmerend. Zoals uit een huidige analyse blijkt, werken ruim drie miljoen mensen in Duitsland illegaal. Volgens een onderzoek van het Duitse Economische Instituut (IW Keulen) hebben vorig jaar minstens 3,3 miljoen Duitsers de belastingdienst omzeild. Dit komt overeen met 5,4 procent van de bevolking tussen de 15 en 74 jaar. Dit betekent dat de schaduweconomie tussen 2014 en 2024 ongeveer tien procent van het bruto binnenlands product zal uitmaken, een omstandigheid die niet alleen de economie onder druk zet, maar ook de sociale zekerheidsstelsels in gevaar brengt.
De financiële controle van de douane op zwartwerk stelde een financiële schade vast van ongeveer 615 miljoen euro in 2023, al ligt het aantal niet-gemelde gevallen waarschijnlijk veel hoger. Het blijft moeilijk om de werkelijke omvang van zwartwerk te meten, omdat officiële statistieken vaak blinde vlekken vertonen. De problemen komen op verschillende niveaus van onderzoek naar voren, van macro- tot microniveau: schattingsmodellen en enquêtes bieden inzichten, maar de werkelijkheid blijft vaak verborgen. In een onderzoek zei bijvoorbeeld 20,7 procent van de deelnemers dat ze iemand kenden die illegaal werkte.
Demografische inzichten
Wat vooral opvalt is dat mannen vaker betrokken zijn bij zwartwerk: 7,5 procent van de mannen geeft aan het afgelopen jaar zwartwerk te hebben gedaan, terwijl dit bij vrouwen slechts 3,5 procent is. In de leeftijdsgroep van 18 tot 34 jaar rapporteerde 11 procent maanlicht, terwijl dit aandeel onder ouderen slechts tussen de drie en vijf procent lag. Vooral jongeren lijken zich daar geen zorgen over te maken, terwijl oudere werknemers voorzichtiger zijn.
De IW stelt voor om de belastingdruk te verlagen om dit fenomeen tegen te gaan. Onderzoeksauteur Dominik Enste maakt duidelijk dat nieuwe wetten en controles niet voldoende zullen zijn om zwartwerk aanzienlijk terug te dringen. In andere landen ziet het beeld er heel anders uit: terwijl in Duitsland de schaduweconomie rond de tien procent ligt, bedraagt deze in Griekenland 21,4 procent en in Italië 20,4 procent.
Omgaan met de schaduweconomie
Hoe bedrijven en individuen omgaan met zwartwerk wordt steeds meer een uitdaging. Op institutioneel niveau is de informatie van de Algemene Douanedirectie en het Financiële Controlebureau voor Zwartwerk onthullend: in 2023 werden 42.631 werkgevers gecontroleerd en werden ruim 100.000 strafrechtelijke procedures gestart. Het valt echter nog te bezien in hoeverre de verantwoordelijke autoriteiten in staat zullen zijn actie te ondernemen. De ervaring leert dat als het om dergelijke illegale activiteiten gaat, er vaak veel meer verborgen is dan zichtbaar.
Dus wat moet er gedaan worden? Het bepalen van de omvang van zwartwerk is van cruciaal belang voor het ontwikkelen van effectieve strategieën om dit te bestrijden. Op microniveau blijft de perceptie in de samenleving problematisch, aangezien ongeveer 18 procent van de ondervraagden zwartwerk in hun persoonlijke omgeving meldde. Dit grijze gebied veroorzaakt zowel economische schade als sociaal onrecht.
Een goede aanpak zou kunnen zijn om het bewustzijn over de gevolgen van zwartwerk te vergroten en alternatieve modellen te ontwikkelen die zowel werkgevers als werknemers beschermen. Het valt nog te hopen dat de komende maatregelen zullen leiden tot een verbetering van de situatie en dat burgers weer juridisch werk zullen gaan doen – in het belang van de rechtszekerheid en de sociale zekerheid.
Bezoek de website voor een uitgebreide berichtgeving over dit onderwerp Rijn-Palts, lees het informatieve artikel van Economische dienst en zoek naar meer details dagelijks nieuws.